مقاله ی 3 : چرخ دنده ها چگونه کار می کنند؟ / ? Article 3: How Do Gears Work
چرخدندهها در بسیاری از وسایل مکانِیکی استفاده میشوند. آنها کارهای متفاوت بسیاری انجام میدهند ولی مهمترین آن کاهش دنده در تجهیزات موتوری است. این نقشی کلیدی است زیرا اغلب یک موتور کوچک چرخان با سرعت زیاد میتواند قدرت کافی برای وسیله را تولید کند ولی گشتاور کافی را نمیتواند .چرخدندهها در بسیاری از وسایل مکانِیکی استفاده میشوند. به عنوان مثال پیچ گوشتی الکتریکی دندهی کاهشی بسیار بزرگی دارد زیرا نیاز به گشتاور پیچشی زیادی برای پیچاندن پیچ دارد. ولی موتور فقط مقدار کمی گشتاور در سرعت بالا تولید میکند. با دندهی کاهشی، سرعت خروجی کاهش اما گشتاور افزایش مییابد. کار دیگری که چرخدندهها انجام میدهند تنظیم کردن جهت چرخش است.به عنوان نمونه در دیفرانسیل بین چرخهای عقب اتومبیل، قدرت بوسیلهی میل محوری که به مرکز اتومبیل متصل است منتقل میشود و دیفرانسیل باید ۹۰ درجه نیرو را بچرخاند تا در چرخها بکار برد. پیچیدگیهای بسیاری در انواع مختلف چرخدنده وجود دارد. به همین خاطر دربارهی انواع مختلف چرخدنده که در همه نوع ابزارهای مکانیکی یافت میشوند و اینکه هرکدام چگونه کار می کنند خواهیم آموخت.
اصول اولیهی چرخدندهها
در هر چرخدنده نسبت دنده با فاصلهی از مرکز چرخ دنده تا نقطهی تماس تعیین می شود. به عنوان مثال در ابزاری با دو چرخدنده، اگر قطر یکی از آنها ۲ برابر دیگری باشد، ضریب دنده ۲:۱ خواهد بود. یکی از ابتدایی ترین انواع چرخ دنده که می توانیم ببینیم چرخی با برآمدگیهایی بهشکل دندانههای چوبی است. مشکلی که این نوع چرخدندهها دارند این است که فاصلهی از مرکز هر چرخ دنده
چرخ دنده تا نقطهی تماس، وقتی که چرخدنده میچرخد تغییر میکند. این بدان معنی است که ضریب دنده، وقتی چرخدنده میچرخد تغییر می کند، یعنی سرعت خروجی نیز تغییر میکند. چنانچه در اتومبیل از چرخ دندههایی شبیه این استفاده شود، ثابت نگه داشتن سرعت در این شرایط غیر ممکن خواهد بود و شما دائماً باید سرعت را کم و زیاد کنید.
دندانههای چرخدندههای نوین، از پروفیل مخصوصی که دنده گستران (اینولوت1) نامیده میشود استفاده میکنند. این پروفیل دارای خاصیت بسیار مهم ثابت نگه داشتن نسبت سرعت بین دو چرخدنده است. در این نوع، همانند چرخ میخی بالا نقطهی تماس جابجا میشود ولی فرم گستران دندانههای چرخ دنده، این جابجایی را جبران می کند.
. در مقالات بعدی انواع چرخ دندهها را بررسی می کنیم.
1-involute